Zabawy ruchowe:

1. Chodzenie po dywanie – chodzenie do piosenki „Marsz, marsz” z ruchami naprzemiennymi, dotykamy prawą ręką lewego kolana. Na hasło STOP, dzieci zatrzymują się bez ruchu.
2. Czego dotykam? – ćwiczenia somatognozji, głośne opisywanie i rozpoznawanie dotykiem ukrytych w pudełku przedmiotów.
3. Ćwiczenia ruchowe z różnicowaniem dźwięków:
   1. Wysokich i niskich: chodzenie po dywanie w kółko z rękami uniesionymi do góry i na palcach stóp przy wysokich dźwiękach oraz z rękami opuszczonymi i na całych stopach przy niskich dźwiękach.
   2. Szybkich i wolnych: biegamy po dywanie w kółeczko przy szybkich dźwiękach lub chodzimy wolnym krokiem przy dźwiękach wolnych.
   3. Marsz-bieg: przy dźwiękach marszu maszerujemy z ruchami naprzemiennymi a przy dźwiękach szybszych biegamy w kółko.
4. Zimowe zmarzluchy – utrwalanie stronności ciała. Rozgrzewamy się tupiąc trzy razy prawą nogą a dwa razy lewą, lewą ręką rozcieramy prawy policzek, a prawą lewe ucho, teraz chuchamy ciepłym powietrzem na zmarzniętę dłonie.
5. Sałatka jarzynowa – usprawnianie koncentracji słuchowej. Dzieci siedzą w kole, nauczyciel jest w środku koła i dzieli dzieci na równe zespoły: groszek, marchew, kukurydza. Na hasło „marchew i groszek” te dzieci zamieniają się miejscami.
6. Leniwe ósemki – ćwiczenie przekraczania osi środka i integrujące prawe i lewe pole widzenia. Głośno mówimy (wsparcie dla stronności): rysujemy w powietrzu lewą ręką od środka w lewo, w górę i dookoła następnie w prawo, w górę i dookoła. Oczy podążają za ręką a głowa tylko trochę się porusza.
7. Gdzie? – ćwiczenia utrwalające stosowanie konstrukcji przyimkowych. Nauczyciel za pomocą piłki i misia tworzy układy przestrzenne, które dziecko wybrane dziecko odpowiednio nazywa z zastosowaniem przyimków.

Zabawy logorytmiczne do wspólnych ćwiczeń w rodzinnym gronie:

1. Siedzimy w kole i każdy ma jakiś instrument( można wykorzystać te, które się ma, a można w prosty sposób zrobić wykorzystując puste puszki po napojach, butelki zakręcane ,wsypując do nich ziarna grochu, ryżu, piasek itp.) Jedna osoba wygrywa na instrumencie swoje imię, a pozostałe osoby powtarzają ten sam rytm i tak po kolei.

2.Wygrywamy na naszych instrumentach znane wyliczanki raz głośno, a raz cicho np.

„Ene due rabe, połknął bocian żabę, a żaba bociana jeszcze tego rana”,

„Ele mele dudki, gospodarz malutki, gospodyni jeszcze mniejsza, ale za to robotniejsza”,

„Kup psu dropsa, jeśli masz psa, bo psy mopsy lubią dropsy”,

„Siała baba mak, nie wiedziała jak, dziadek wiedział, nie powiedział, a to było tak”

3.Stojąc w kole przekazujemy sobie małą gumową lub szmacianą piłeczkę ze zmiennym tempem, raz powoli, a raz szybko wraz ze słowami piosenki „Piłka tu, piłka tam, piłka skacze tu i tam. Jak to miło i wesoło, gdy piłeczka skacze w koło”. Piosenkę śpiewamy powoli lub szybko i do tempa piosenki dopasowujemy tempo podawania piłeczki. Uważamy, aby piłka nie uciekała nam z rąk.

4.Swobodnie poruszamy się po pokoju i na hasło „Słońce świeci” wyciągamy ręce w górę i kręcimy się wokół własnej osi, zaś na hasło „Pada deszcz” przykucamy i osłaniamy rękami głowę tworząc parasol na niby.

5.Chodzimy po pokoju najlepiej w rytm jakiejś spokojnej muzyki, na hasło „bocian” podnosimy wysoko nogi do góry i maszerujemy bardzo powoli, na hasło „żabka” wykonujemy na czworakach skoki żabki.

Propozycja zabaw z niemowlakami

1. Światło: W ciemnym pokoju oświetlamy latarką jeden z przedmiotów. Śpiewamy naszą ulubioną piosenkę, ruszając światłem z latarki w rytm melodii. Dzieci ok. 3miesięczne będą ćwiczyć się w umiejętności śledzenia wzrokiem ruchomych przedmiotów.
2. Obserwator: W pierwszych miesiącach dzieci najlepiej widzą czerwony, biały i czarny. Na białej kartce proszę narysować czarne i czerwone kształty. Po narysowaniu, przesuwamy kartkę w różnych kierunkach, aby dziecko mogło podążać wzrokiem za kolorami.
3. Mówienie: Opowiemy dziecku o wszystkich, co wykonaliśmy w danym dniu. W czasie opowiadania mówimy raz niskim tonem, a raz wysokim, cicho i głośno, melodyjnie i płasko.
4. Bodźce zmysłowe: dotykamy dłonią dziecka różnych faktur (różnego rodzaju materiałów), w ten sposób rozwijając świadomość otaczającego świata.
5. Wczesna komunikacja: dziecko powinno być zachęcane do wydawania dźwięków. Przesuwamy jakąś zabawkę w powietrzu. Gdy dziecko zareaguje zadowoleniem i gruchaniem (lub innym dźwiękiem), odpowiedzmy naśladując ten dźwięk. W ten sposób rozwijane są wczesne umiejętności komunikacji.
6. Zanurzenie w dźwiękach: wydawaj ciekawe odgłosy, zbliżając rękę dziecka do swoich ust (udajesz, że kichasz; bzyczysz jak pszczółka, muczysz jak krówka, jesteś jak ciuchcia, śmiejesz się czy gwiżdżesz). Gnieć różne rzeczy – plastikową butelkę, szeleszczący papier, bibułę itp. w ten sposób rozwijasz zdolności słuchowe dziecka.

Opracowali nasi logopedzi: mgr Anna Kamińska logopeda, mgr Barbara Ostrowska oraz dr Kamila Kuros-Kowalska

Jakie specjalistyczne ćwiczenia można wykonywać w domu?       

Opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej powinna zawierać: opis dysfunkcji i mocnych stron dziecka, potwierdzenie występowania specyficz­nych trudności w czytaniu i pisaniu (dysleksja, dysortografia, dysgrafia) oraz zalecenia dotyczących pracy z dzieckiem, które uwzględniają stymulowanie funkcji wymagających usprawnienia. Program terapii pedagogicznej z uczniem z dysleksją opiera się na systematycznej pracy w szkole i w domu i powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb dziecka. Rodzice sami mogą udzielać skutecznej pomocy w wypadku dyslek­sji.

Jak doskonalić u dziecka sprawność motoryki dużej i małej?­

Oto czynności, które poprawiają motorykę dziecka. Zostały pogrupowane ze względu na sprawności ćwiczone podczas ich wykonywania.

Ćwiczenie ogólnej sprawności ruchowej:

• ćwiczenia równoważne (gra w klasy, stanie na jednej nodze, skoki na trampolinie, jazda na rowerze, hulajnodze);
• podskoki;
• gimnastyka;
• chód ze zmianą kierunku: po zygzakach, "ślimaku" i ósemce;
• pływanie.

   Ćwiczenia rozwijające zręczność:

• zabawy dużą piłką, balonikami, kulami ugniecionymi z gazet;
• zabawy woreczkiem wypełnionym grochem lub ryżem;
• budowanie konstrukcji z klocków;
• rzucanie do celu;
• rzucanie piłki w parach;
• zabawy stolikowe typu pchełki, bierki, bilard stołowy.
• wdrażanie do samodzielności podczas samoobsługi (mycia, ubierania, zapinania guzików, zamków błyskawicznych);
• zabawy manipulacyjne klockami, koralikami i innym materiałem;
• włączanie dziecka w wykonywanie zajęć domowych typu: ugniatanie cia­sta, odrywanie szypułek owoców, wykrawanie ciastek.

Ćwiczenia usprawniające staw nadgarstkowy i palce rąk:

• ćwiczenia z wykorzystaniem różnych technik plastycznych;
• rysowanie na tablicy jedną ręką lub obiema rękami;
• zamalowywanie dużych płaszczyzn farbą lub oklejanie kartki plasteliną;
• lepienie z gliny lub plasteliny;
• marsz palców po stole w określonych kierunkach, bębnienie palcami;
• stukanie palcami po stole;
• przewlekanie nitek przez dziurki w tekturze;
• ugniatanie jedną ręką kul z gazety, bibuły;
• składanie papieru (np. samolotów, okręcików);
• ugniatanie miękkiego drutu;
• naśladowanie ruchów gry na pianinie, skrzypcach, flecie;
• kalkowanie różnej wielkości wzorów o kształcie geometrycznym
  i literopodobnych.

Ćwiczenia usprawniające ruchy rąk i koordynację wzrokowo-ruchową (współpracę ręka-oko):

• dorysowywanie brakujących elementów;
• rysowanie linii przez łączenie punktów;
• rysowanie pod dyktando;
• rysowanie linii wewnątrz labiryntów;
• zamalowywanie małych przestrzeni, na przykład figur na obrazku lub różnych kształtów na płaskich figurach z gipsu;
• rysowanie linii pionowych, poziomych, ukośnych, falistych, pętelkowych,

półkolistych, kolistych;

• kreślenie w powietrzu, na tackach z piaskiem i rysowanie różnymi technikami graficznymi linii pionowych, poziomych, ukośnych, łamanych, krzyżowych i figur geometrycznych.

Ćwiczenie płynnych ruchów pisarskich:

• tworzenie szlaczków przez łączenie kropek na papierze gładkim oraz

w liniach i kratkach;

• pogrubianie słabo zaznaczonego konturu;
• uzupełnianie elementów obrazka według wzoru;
• obrysowywanie szablonów;
• obrysowywanie przez kalkę lub folię rysunków i liter;
• kreślenie szlaczków.

   Ćwiczenia i zabawy zwalniające napięcie stawowo-mięśniowe:

• poruszanie rękami uniesionymi nad głową;
• zabawa w pranie i prasowanie;
• zabawa w rąbanie i piłowanie drzewa;
• zabawa w "kosiarzy";
• zabawy z użyciem skakanki: przesuwanie sznurka w palcach, kręcenie,

owijanie wokół własnej dłoni;

• naśladowanie lotu ptaka;
• naśladowanie dyrygenta;
• naśladowanie pływania;
• naśladowanie drzew na wietrze.

Co zrobić, gdy dziecko nieprawidłowo trzyma w palcach narzę­dzie do pisania?

Przyczyną niechęci dzieci do rysowania, malowania i pisania jest często niewłaściwy sposób trzymania narzędzia. Właściwe trzymanie narzędzia do rysowania i pisania polega na objęciu go trzema palcami (kciukiem, wskazującym
i środkowym) w odległości oko­ło 1,5-2 centymetrów od czubka. Natomiast pędzel należy trzymać w odległo­ści 5-7 centymetrów od końca.

Dla dzieci, które nieprawi o trzymają ołówek (długopis) w palcach, zale­cane są plastikowe nasadki. Stosowanie ich podczas rysowania czy pisania umoż­liwia skorygowanie chwytu narzędzia (ołówka, długopisu lub pióra). Nasadka jest również pomocna, gdy dziecko nie potrafi swobodnie kontrolować siły chwy­tu          i nacisku na narzędzie podczas rysowania lub pisania. Może ona korygować uchwyt, powodując ustąpienie zbyt silnego naciskania narzędzia lub nadmierne­go nacisku na papier. Nasadka do pisania jest też użyteczna, gdy dziecko trzyma palce zbyt blisko kartki, na której pisze, zasłaniając sobie pole widzenia
i uniemożliwiając kontrolowanie pisanego tekstu. Dziecko używa nasadki do czasu, kiedy utrwali właściwy chwyt narzędzia. Nasadki plastikowe występują
w kilku odmianach: w kształcie graniastosłupa, o przekroju trójkątnym, okrągłe lub podłużne z wymodelowanymi wgłębieniami na palce. Można je nasuwać na ołówki czy długopisy różnej grubości, ponieważ mają otwory różnej wielkości. Nasadki te są przydatne zarówno dla praworęcznych, jak i leworęcznych dzieci.

Ćwiczenia ułatwiające opanowanie prawidłowego chwytu i sposobu trzymania

ołówka:

• lepienie kulek z plasteliny, zgniatanie palcami kulek z papieru;
• wydzieranie drobnych papierków, wyskubywanie nitek;
• "solenie", czyli kruszenie i rozsypywanie soli, kaszy lub piasku po tacy drobnymi ruchami palców;
• rysowanie w płaszczyźnie pionowej: na papierze rozpiętym na ścianie lub na tablicy, gdy dziecko stoi przed nim.

Ćwiczenie zdolności do kontrolowania siły nacisku ręki dziecka w trakcie pisania.

• kreślenie linii, figur, liter, cyfr na tackach z kaszą;
• malowanie farbą palcami na dużych arkuszach papieru;
• wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu rozmaitych narzędzi wymagających zróżnicowania siły nacisku lekkiego (kreda, węgiel rysunkowy, pędzelki, cienkie mazaki, pióro) i silnego (kredki woskowe,

gruby mazak, ołówek, długopis).

Wytwarzanie nawyków ruchowych związanych z kierunkiem pisania (automa­tyzacja ruchów):

• kreślenie linii z zachowaniem kierunku ruchu: linie pionowe - od góry ku

dołowi, linie poziome - od lewej do prawej;

• rysowanie kół przeciwnie do ruchu wskazówek zegara (podobnie jak zapisujemy literę "C");
• zachowanie kierunku ruchu od lewej do prawej strony podczas rysowania

szlaczków, pisania wyrazów;

• zaznaczanie kolorowego marginesu z lewej strony w zeszycie lub w lewym

górnym rogu kartki - rysowanie słoneczka, które wskazuje drogę ("zaczynamy od słoneczka, czyli od lewej strony”).­

Jak usprawniać u dziecka funkcje wzrokowe?

Ćwiczenia na materiale obrazkowym:

• zwracanie uwagi na różne szczegóły rysunku, obrazka;
• zachęcanie do zabaw takich jak rysowanie, konstruowanie według wzoru, układanki;
• rozpoznawanie treści obrazków;
• zapamiętanie jak największej liczby przedmiotów eksponowanych na obrazku;
• wyszukiwanie różnic i podobieństw w obrazkach;
• składanie całości obrazka z jego części według wzoru i bez wzoru;
• kolorowanie ukrytego obrazka;
• kolorowanie wzorów ze stempli.

Ćwiczenia na materiale literopodobnym i literowym:

• odtwarzanie wzorów graficznych;
• uzupełnianie elementów brakujących we wzorze graficznym;
• dostrzeganie podobieństw i różnic między znakami graficznymi;
• lepienie liter z plasteliny;
• wycinanie liter;
• formowanie kształtów liter ze sznurka i drutu.
• zgadywanie liter pisanych w powietrzu lub na plecach ­
• pisanie po śladzie liter, sylab, wyrazów;
• pisanie liter według wzoru w zeszycie w trzy linie, porównywanie ze wzorem po napisaniu.

Ćwiczenia współpracy oka i ręki (koordynacji wzrokowo-ruchowej) według następujących etapów - przykład:

• rysowanie po śladzie (po linii konturu) lub wypełnianie wykropkowanych linii na obwodzie rysunku;
• zamalowanie rysunku konturowego;
• wycinanie rysunku;
• wklejanie go do zeszytu.

Jak usprawniać u dziecka funkcje słuchowo-językowe?

         Funkcje te są doskonalone podczas następujących czynności:

• uczenie się na pamięć krótkich wierszy, rymowanek, piosenek, wyli­czanek, fragmentów bajek muzycznych;
• układanie rymowanek
• słuchanie bajek, opowiadań, bajek muzycznych
• opisywanie lub tworzenie opowiadania do oglądanych ilustracji
• wyszukiwanie w otoczeniu przedmiotów o nazwie na zadaną sylabę lub głoskę.

Jak doskonalić u dziecka orientację w schemacie ciała i prze­strzeni?

         Orientację doskonalimy przez następujące zabawy i zajęcia:

• chodzenie po narysowanej ścieżce zgodnie z poleceniami: "Idź prosto, do tyłu, na prawo, na lewo";
• określanie na obrazku położenia poszczególnych przedmiotów w przestrzeni;­
• układanie przedmiotów w odpowiednim położeniu (np.: "Na krześle posadź misia, pod krzesłem połóż piłkę") lub rysowanie przedmiotów.

Jak pomóc dziecku leworęcznemu odnosić sukcesy w praworęcznej cywilizacji?

W pracy z dzieckiem lewo­ręcznym trzeba uwzględnić: przestrzeganie wskazań dotyczą­cych prawidłowej pozycji ciała i sposobu trzymania ołówka (dłu­gopisu), wykonywanie ćwiczeń usprawniających motorykę rąk oraz doskonalących współpracę ręki i oka, a także prowadzenie zabaw i ćwiczeń rozwijających świadomość ciała i orientację w przestrzeni oraz relaksujących. Wskazane jest obserwowanie dziecka i ustalenie, czy powinno rysować i pisać lewą ręką. W ra­zie wątpliwości należy przepro­wadzić konsultację w poradni psychologiczno-pedagogicznej, jednak decyzja należy do dziecka.

Program pracy z dzieckiem leworęcznym

         Pozycja dziecka przy pisaniu:

• dziecko siedzi przy stole, mając obie stopy oparte o podłogę i wyprosto­wane plecy (prawidłowa postawa ciała);
• dziecko, siedząc przy stole lub w szkolnej ławce, ma sąsiada po stronie prawej (lewa ręka musi mieć swobodę ruchów);
• zeszyt lub kartka papieru ułożone są ukośnie, lewy górny róg zeszytu (kartki) skierowany jest ku górze.

Wskazówki dla rodziców pomocne w kształtowaniu poczucia własnej wartości uczniów z dysleksją:

• nie porównuj dziecka dyslektycznego z jego rodzeństwem ani ró­wieśnikami;
• nie komentuj głośno jego trudności;
• dostosuj wymagania do możliwości dziecka;
• nie stwarzaj sytuacji rywalizacji;
• określ (wspólnie z nauczycielem, terapeutą, pedagogiem) cele na­uczania tak, by uczeń mógł odnieść sukces na miarę możliwości;
• poznaj umiejętności, zdolności ucznia i pomóż mu je wykorzystać
  i prezentować przed innymi;
• nie pomagaj dziecku, robiąc coś za nie, ani nie podsuwaj mu bez­ustannie gotowych rozwiązań i podpowiedzi;
• okazuj mu zainteresowanie i troskę, pokaż, że je akceptujesz;
• chwal ucznia, nagradzaj go słownie, nie mów: "dobrze zrobiłeś, ale...";
• w rozmowach podkreślaj rzeczy dobre, pozytywne, nawet drob­ne osiągnięcia;
• dziel się z innymi członkami rodziny pozytywnymi uwagami o swoim dziecku;
• dyskretnie pomagaj dziecku w osiąganiu celów;
• daj dziecku możliwość wykonania pewnych zadań, pełnienia ról
  i przeżywania z tego powodu satysfakcji;
• informuj dziecko o sprawach, które go dotyczą.

Materiały opracowane przez WDN ds. dysleksji zostały przekazane Państwu przez naszego pedagoga - mgr Alicję Cieślik

Drodzy rodzice/opiekunowie i uczestnicy zajęć „Lubię siebie”

W tym trudnym czasie nie możemy spotkać się z Wami osobiście, dlatego proponujemy Wam podtrzymanie w warunkach domowych tego, nad czym pracujemy na zajęciach – podnoszenia poczucia własnej wartości, wiary we własne możliwości i umiejętności, odnajdywania swoich mocnych, pozytywnych cech i wykorzystywania tego potencjału w życiu codziennym. Jest to bardzo ważne dla młodego człowieka, który wchodzi w etap dorastania i przygotowuje się do drogi w dorosłość. Ugruntowana samoocena otwiera przed nim wykorzystywanie swojego potencjału w najróżniejszych sytuacjach życia społecznego i zapewnia poczucie bezpieczeństwa i wewnętrznego zadowolenia. Prowadzi również do osiągania małych lub większych sukcesów w różnych sferach funkcjonowania. Wy jako rodzice/opiekunowie odgrywacie tutaj bardzo ważną rolę. Wasze komunikaty, oceny sposób zachowania mogą zwiększyć motywację dzieci w poszukiwaniu swoich dobrych, pozytywnych stron, wykorzystywania ich, a co za tym idzie osadzić ich samoocenę na poczuciu swoich kompetencji, możliwości, zdolności i umiejętności.

Dlatego proponujemy Wam wprowadzenie „Dzienniczka pozytywnych przeżyć”. Nie jest to nic trudnego. Wystarczy duża kartka papieru, długopis oraz pozytywna motywacja.

Myślimy, że wypełnianie Dzienniczka będzie świetną frajdą dla Was jako rodziców/opiekunów oraz dla Waszych dzieci. Może zdarzyć się tak, że dzieci nie będą widziały niczego pozytywnego, wtedy to Państwo mogą dać swoim dzieciom własną refleksję odnoszącą się do fajnych/ dobrych/ pozytywnych zdarzeń prowokując tym samym refleksję u dzieci. Jest to świetna zabawa zbliżająca rodziców i dzieci do siebie, budująca pozytywną więź, ponieważ dzieci mają poczucie, że Wy jako rodzice jesteście nimi zainteresowani ale tylko w tym pozytywnym aspekcie, zauważacie i doceniacie ich próby, starania, zachowania, co może dać im wielką satysfakcje.

Jeśli podejmą Państwo pozytywne wyzwanie postaramy się kontynuować Waszą pracę na zajęciach!

 Życzymy dużo zdrowia, sił i wytrwałości dla Was i Waszych dzieci w tym trudnym czasie.

Joanna Piaśnik i Magda Sobczyk

Przekazujemy Państwu propozycje ćwiczeń narządów mowy w podziale na cztery moduły odpowiadające na rożne potrzeby logopedyczne.

Dlaczego te ćwiczenia są bardzo ważne dla właściwego rozwoju mowy? Otóż w procesie mowy, czyli artykulacji, biorą udział tak zwane narządy mowy: język, policzki, wargi, podniebienie miękkie oraz żuchwa. Artykulacja niektórych głosek, np.: s, ż, ć, r wymaga koordynacji aż trzech artykulatorów a delikatne przesunięcie np. języka czy nieprawidłowe ułożenie warg będzie skutkowało zmianą brzmienia głoski. Terapia logopedyczna zaczyna się zawsze od usprawnienia buzi i języka. Ćwiczenia należy wykonywać razem z dzieckiem przed lustrem. Prezentując w lustrze dziecku prawidłowy sposób wykonania ćwiczenia dajemy mu wzorzec. Poniżej znajdą Państwo także propozycje kilku ćwiczeń łączących elementy integracji sensorycznej z logopedią.

Zachęcamy Państwa do domowej zabawy z dziećmi!

mgr Anna Kamińska oraz dr Kamila Kuros-Kowalska

1. Moduł pierwszy jest przeznaczony dla najmłodszych dzieci, 2-4 letnich i zawiera ćwiczenia przygotowujące język do pionizacji potrzebnej np. do realizacji głoski l.

• Wyciągamy język do góry. Język staramy się unosić a nie opierać o dolne zęby. Staramy się też, aby buzia była w miarę otwarta (na zachętę można na górną wargę przykleić kawałek np. wafelka).
• Teraz ćwiczenie przeciwstawne rozluźniające język: wyciągamy na brodę, pozwalamy odpocząć. Naprzemiennie wykonujemy ćw. 1 i 2.
• „Myjemy boczki” – buzia uchylona, język dotyka naprzemiennie raz jeden a raz drugi kącik ust. Staramy się, aby przesuwał się tylko język a nie cała głowa.
• Oblizujemy się jak kotki – buzia uchylona, język oblizuje dookoła górną i dolną wargę. Pamiętamy, aby język był w miarę mocno wyciągnięty i starannie oblizywał górą wargę (można górną wargę posmarować czymś smacznym: miodem, kremem czekoladowym itp.)
• Dotykamy językiem do górnych zębów (język wyprostowany „na baczność”), buzia pozostaje otwarta. Potem chwilka odpoczynku dla języka.
• Język wyciągamy z buzi raz jako cienki grocik a raz jako szeroką łopatkę.
• Kląskamy językiem.
• Uśmiechamy się jak żaba – buzia uśmiecha się szeroko, ale nie pokazujemy zębów.
• Uśmiechamy się jak rybka – wargi mocno ściągają się w kółeczko.
• Robimy balon z policzków.
• Parskamy jak konie – to ćwiczenie rozluźnia mięśnie warg.

2. Moduł drugi jest przeznaczony dla starszych dzieci, które już osiągnęły większą świadomość ciała. Ćwiczenia można wykonywać z dziećmi 5 letnimi, pomogą przygotować artykulatory do realizacji głosek sz, ż, cz, dż.

• Dotykamy językiem za górne zęby (język wyprostowany „na baczność”), buzia pozostaje otwarta.
• Językiem dotykamy dziąseł za dolnymi zębami.
• Dotykamy językiem każdy górny ząb od wewnętrznej strony ust i liczymy zęby z lewej i prawej strony.
• Język unosimy za górne zęby i staramy się aby utworzył szeroki wachlarz dotykający do górnych zębów przedtrzonowych (czwórki i piątki).
• Malujemy sufit: język przesuwa się po podniebieniu od zębów do tyłu buzi i z powrotem. Powtarzamy kilka razy.
• Malujemy ściany: językiem wypychamy policzki, przesuwamy język w górę i w dół po policzkach.
• Myjemy podłogę: za dolnymi zębami czubek języka obraca się „myjąc” dno jamy ustnej.
• Balon z ust robimy raz na prawy i raz na lewy policzek. Puszczając powietrze dociskamy policzek do linii zębów.
• Uśmiechamy się jak żaba szeroko rozciągając usta.
• Uśmiechamy się jak ryba ściągając wargi w kółeczko.
• Kląskamy językiem.
• Parskamy wargami.

3. Moduł trzeci to propozycje dla dzieci np. po usunięciu trzeciego migdała, kiedy może być potrzebne usprawnienie pracy podniebienia miękkiego.

• Ziewanie - wykonujemy wdech naśladujący ziewanie z ustami szeroko otwartymi.
• Unoszenie i opuszczanie podniebienia miękkiego przy szeroko otwartych ustach, obserwowanie ruchów podniebienia w lusterku.
• Wymawianie samogłoski a przy szeroko otwartych ustach. W lusterku widoczne są ruchy podniebienia miękkiego i tylnej ściany gardła.
• Gwizdanie - początkowo z zatkanym nosem, później stopniowo należy nauczyć się gwizdania bez zaciskania nosa;
• Zatrzymanie powietrza w jamie ustnej. Należy nadąć policzki i przytrzymać.
• Wciąganie policzków do wewnątrz jamy ustnej.
• Wypowiadanie sylab apa, epe, opo, upu, ypy z mocnym zwarciem i wybuchem warg w czasie artykulacji p

(spółgłoska p polega na gwałtownym rozwarciu warg przez powietrze, gromadzące się w ustach ciśnieniem).

4. Moduł czwarty przeznaczony jest do usprawniania artykulatorów w przypadku obniżonego napięcia mięśni w obrębie narządów mowy i wynikającą z tego wymową międzyzębową.

• Usprawnianie pionizacji języka:

1. a) Zlizywanie z podniebienia twardego dżemu czy mleka z tubki przy szeroko otwartych ustach.
2. b) Kląskanie językiem.
3. c) Przy szeroko otwartej buzi język dotyka raz dolnych a raz górnych zębów.
4. d) Przesuwamy językiem po podniebieniu od zębów do gardła i ponownie do zębów.
5. e) Staramy się stukać czubkiem języka w dziąsła za górnymi zębami.

• Gwiżdżemy gwizdkami, tutkami karnawałowymi, dmuchamy w baloniki, piórka, piłeczki itd.
• Pijemy wodę, potem gęste soki owocowe przez długie i zakręcone słomki do picia.
• Pomiędzy wargi wkładamy słomkę, patyk od lodów lub szpatułkę i trzymamy ją wargami (nie zębami), a ręce wykonują w tym czasie jakąś pracę, np. rysowanie itd.
• Pomiędzy zęby 5,6 wkładamy szpatułkę, dziecko lekko zaciska zęby na szpatułce a dorosły stara się ją wyciągnąć. Ćwiczenie raz na jedną a raz na drugą stronę żuchwy. „Siłowanie” na każdą stronę trwa ok 15 sekund.

Propozycje kilku ćwiczeń łączących elementy SI z logopedią:

1. Ćwiczenia rzutne (mała i duża motoryka) – wrzuty woreczka gimnastycznego do pudełka przy stopniowym zwiększaniu odległości. Za każdym razem, gdy dziecko wrzuca woreczek, powtarza po dorosłym określone logotomy z ćwiczonymi głoskami (np. SZA, SZO, SZU, SZE, SZY, ASZA, OSZO, USZU, ESZE, YSZY, ASZ, OSZ, USZ, ESZ, YSZ) przy zwróceniu uwagi na prawidłowe ułożenie artykulatorów.
2. Układanie z klocków literek. Dorosły mówi jakąś głoskę, a dziecko próbuje z patyczków ułożyć ją na stoliku.
3. Dziecko wystawia przed siebie dłonie, które są oparte o stolik. Malujemy kredkami zmywalnymi do ciała każdy palec dziecka na inny kolor. Następnie opiekun przygotowuje kartkę, na której maluje w różnej kolejności w każdym rzędzie pięć kropek w kolorach, które dziecko ma na swoich palcach. Dziecko, patrząc na wzór namalowany na kartce, podnosi w takiej samej kolejności kolejno każdy swój palec do góry (zgodnie z tym, co widzi na kartce) oraz nazywa głośno ten kolor.
4. Przed dzieckiem kładziemy miseczki, w których znajdują się produkty o różnej strukturze (groch, ryż preparowany, kasza, piasek). Dziecko przesypuje ręką rzeczy znajdujące się w jednej miseczce do pustego pojemnika. Tak długo jak przesypuje, tak długo powtarza ćwiczoną głoskę, sylabę lub konkretny wyraz ze zwróceniem uwagi na prawidłowe ułożenie artykulatorów.
5. Dziecko wraz z opiekunem ustawia w jednej linii sześć podstawek o różnej wielkości oddalonych od siebie, po których dziecko będzie chodzić. By przejść na kolejny stopień, dziecko będzie musiało powtórzyć konkretne ćwiczenie artykulacyjne (wykorzystanie ćwiczeń do rozgrzewki buzi i języka, np. kląskanie jak konik; liczenie czubkiem języka zębów; malowanie kropek na podniebieniu itp.).
6. Dziecko w pudełku ma kuleczki z dziurkami w rożnych kolorach. Zadaniem dziecka jest nawlekanie na sznurek kulek w odpowiednim kolorze zgodnie z kolejnością ustawienia kulek na karcie, którą przedstawia mu dorosły. Podczas nawlekania dziecko powtarza konkretne głoski w sylabach lub wyrazach.

Drodzy Rodzice,

zamieszczam dla Was zestawy do ćwiczeń z dziećmi w domu. Pamiętajcie, że ćwiczenie z dzieckiem daje najlepsze efekty, jeśli to świetna zabawa. A zatem bawcie się dobrze!

 Ćwiczenia rozwijające sprawność rąk u niemowląt:

1) zabawy z materiałami przekształcalnymi typu ciasto solne, ciastolina, piasek, kasza , pianka do golenia, śmietana w sprayu itp. Oczywiście pod kontrolą dorosłych! Dziecko może ugniatać lub rozciągać ciasto lub ciastolinę, przesypywać piasek, rysować paluszkiem różne wzory w kleksach pianki do golenia lub bitej śmietany

2) zabawy paluszkowe typu „Sroczka kaszkę warzyła”, „”Chodziła czapla po desce”,”Idzie rak”

3) zabawa z klockami; układanie pociągu, budowanie wieży, łączenie dużych klocków z pianki lub klocków duplo

4) puzzle 2-3 elementowe podłogowe lub z grubej tekturki

5) wkładanie odpowiednich kształtów do otworów w sorterach w kształcie domku, zwierzątka lub pojazdu

6) manipulowanie elementami zabawek ; przesuwanie elementów np. wskazówek na plastikowym zegarku, pociąganie za uchwyty, naciskanie przycisków itp.

7) malowanie farbami za pomocą paluszków , odbijanie rączek na kartce lub lusterku. Można też wykorzystać farby lub pisaki do malowania twarzy i ciała

8) targanie i zgniatanie cienkich papierów typu bibuła, folia spożywcza, papier śniadaniowy

 Ćwiczenia rozwijające sprawność rąk u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym:

1) malowanie farbami za pomocą rąk lub szerokiego pędzla do golenia na dużych powierzchniach

2) łączenie kropek na papierze lub rysowanie pisakiem po śladzie w książeczkach ze zmazywalnymi stronami

3) rysowanie wzorów na tablicy za pomocą znikopisu

4) odwzorowywanie obrazków za pomocą gotowych szablonów do rysowania lub wyciętych w grubej tekturce kształtów np. koła lub domku

5) rysowanie za pomocą węgla lub kredy na kartce i tablicy

6) lepienie kulek, wałeczków, ślimaczków lub węży z plasteliny, ciastoliny lub mas plastycznych

7) zabawy kreatywne w piasku kinetycznym

8) wierszyki rysowane np. rysowanie płotka podczas śpiewania piosenki”Wlazł kotek na płotek” lub spirali podczas recytacji wierszyka „Ślimak, ślimak pokaż rogi”

9) rysowanie ołówkiem lub pisakiem drogi w labiryncie

10) budowanie z klocków różnych budowli, pojazdów, robotów itp.

11) przybijanie pieczątek zakupionych w sklepie lub zrobionych z ziemniaka

12) tworzenie wzorów za pomocą ozdobnych pinesek na tablicy korkowej

13 rysowanie wzorków, szlaczków , obrazków wypisanym wkładem z długopisu lub cienkim patyczkiem na tackach styropianowych lub na tekturce

14) rysowanie świeczką wzorów na kartce i zamalowywanie ich farbami

15) nawlekanie koralików , guzików lub grubszego makaronu na sznurek, grubszą nitkę lub drucik( oczywiście pod kontrolą osoby dorosłej)

16) przenoszenie palcami lub szczypczykami do cukru lub sałatki drobnych elementów z pianki, filcu, papieru w określonym celu np. przenoszenie owadów na łąkę lub zwierząt do dżunglii

17) naklejanie naklejek w książeczkach lub na specjalnych planszach

18) wycinanie elementów z kolorowego papieru lub materiału i naklejanie ich na kartkę

19) układanie wzorów i figur z kolorowych patyczków lub zapałek z odciętymi główkami

20) gry rodzinne typu „pchełki „, żabki”, „skaczące czapeczki”

Drodzy Rodzice!

ważne są również czynności związane z samoobsługą takie jak: wiązanie sznurowadeł, zapinanie rzepów i guzików, zasuwanie zamków błyskawicznych, a także pomoc w przygotowywaniu posiłków np. lepienie pierogów, smarowanie kromek masłem lub dżemem, ubijanie piany itp. Pozwólcie dzieciom na samodzielność, oczywiście w granicach rozsądku! Wspierajcie ich w tym, żeby miały poczucie sprawstwa, wtedy wyrosną na samodzielnych, pewnych siebie i szczęśliwych dorosłych.

Materiał zebrała i opracowała neurologopeda i tyflopedagog – mgr Barbara Ostrowska

Drodzy Rodzice,

ze względu na wyjątkowy czas związany z pandemią coronawirusa i z faktem, że pozostajecie ze swoimi maleństwami w domu, pragnę przypomnieć tematykę związaną z rozwojem mowy małego dziecka. Czytajcie, obserwujcie swoje dzieciaki i wspierajcie je w tym rozwoju, bo to ważne!

Pozdrawiam!

mgr Barbara Ostrowska- logopeda, tyflopedagog

Etapy rozwoju mowy dziecka w oparciu o klasyfikację dr E.Stecko

1) Głużenie ok. 3-4 miesiąca życia.

Dziecko pluje, prycha, parska, bawi się wargami. Ważne, aby naśladować dziecko i bawić się z nim.

4 miesiąc życia- dziecko szuka oczami źródła dźwięku( ruchy oczu w górę i w dół)

5-6 miesiąc życia- dziecko bezbłędnie znajduje źródło dźwięku

5 miesiąc życia- dziecko bogaci swe gaworzenie, lub milknie. Objawia się jego charakter.

2) Gaworzenie ruchowe ok. 5-6 miesiąca życia

Dziecko chce nam coś przekazać i uruchamia po kolei nogi-ręce-wargi

6 miesiąc życia- pojawiają się ruchy języka do głosek t,d,n. Jeśli na tym etapie dziecko oddycha ustami, to w przyszłości w konsekwencji pojawi się u niego wymowa międzyzębowa.

3) Gaworzenie właściwe ok. 8 miesiąca życia.

Pojawiają się cechy języka matki( np. tempo mowy, sposób mówienia itp.). Słyszalne są wyraźne sylaby i ciągi sylab np. ma-ma-ma-ma, pa-pa-pa-pa itp. Dziecko bawi się głosem. Potrafi też już coś odgryźć z jedzenia. W tym momencie w miarę możliwości przechodzimy na dietę stałą i pobudzamy nasze dziecko do żucia pokarmów.

4) Etap wyrazu ok. 10 miesiąca życia; maluch mówi pojedyncze słowa :”mama”, „tata”,”baba”.

5) Etap zdania ok.18-24 miesiące; dziecko łączy dwa wyrazy np. „mama daj”, „baba am”. „tata oć”

Poniżej proponuję stronę z zabawami i zadaniami dla dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju i nie tylko. Na stronie można znaleźć ciekawe ćwiczenia wspomagające rozwój dziecka przy użyciu materiałów, które są w każdym domu. Proste zabawy zawarte na stronie to codzienne strategie mogące pomóc dziecku angażować się, komunikować i uczyć.

https://arbeitsmaterial.blogspot.com/?m=1

Proponuję też kilka książek oraz serial:

1. Ja i mój świat, Carol Gray i Abbie Leigh White, Wydawnictwo Synapsis. Książka jest dedykowana małym dzieciom, które słuchają zawartych w niej historyjek oraz oglądają obrazki.

2. Mam to na końcu języka..., Elżbieta Szwajkowska, Witold Szwajkowski. Wierszyki wyjaśniające związki frazeologiczne.

3. Metoda wczesnego startu dla dziecka z autyzmem, Sally J. Rogers, Geraldine Dawson, Laurie A. Vismara. Jak wykorzystać codzienne aktywności, aby pomóc dzieciom tworzyć więzi, komunikować się i uczyć.

4. Polecam serial Słowo na A o zmaganiach życia codziennego z perspektywy dziecka z z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi, rodziców, rodzeństwa, rodziny, terapeutów.

mgr Aleksandra Wrona - psycholog

Szanowni Państwo,

nasza pani psycholog mgr Małgorzata Przybyła-Pecka przygotowała dla Państwa zestawienie materiałów (więcej w linkach), które mogą okazać się cenną wskazówką dla nauczycieli, rodziców, dziadków i opiekunów w tym trudnym czasie. Zachęcamy do lektury:

https://www.gov.pl/web/edukacja/nauka-zdalna

Dla rodziców na temat rozmowy z dzieckiem w przypadku lęku przed koronawirusem:

https://swierszczyk.pl/polecane-artykuly/zlosc-smutek-strach/koronawirus-a-dzieci-porozmawiajmy-o-strachu

Proponujemy „Szkołę dla Rodziców” w Internecie!  – porady wychowawcze dla rodziców, dziadków i opiekunów w formie poradnika w PDF, filmików i ćwiczeń.

https://swierszczyk.pl/polecane-artykuly/szkola-dla-rodzicow

https://www.youtube.com/watch?v=ae-P7_6DlH0 – filmik emocje rodzica jak sobie radzić

https://www.youtube.com/watch?v=0wqt3C0kypM – filmik jak pomóc w trudnych emocjach

https://www.youtube.com/watch?v=2wIs-fRaB1M – filmik jak wyznaczać dzieciom granice

https://www.youtube.com/watch?v=7j9VzHCMFm0 – filmik jak słuchać dziecko

https://www.youtube.com/watch?v=jfknd_uMN-Y&list=RDCMUCLlzlc4XSItHVTcMnrIlv1w&start_radio=1&t=3  - pierwszy filmik z serii Mama Show na stronie dominikanie.pl. Filmiki oparte na programie Szkoła dla Rodziców

Drodzy rodzice z aktualnej edycji „Szkoły dla Rodziców”:

Z informacjami z ostatnich zajęć Szkoły dla Rodziców na temat chwalenia dzieci, które miały odbyć się dzisiaj, tj.16 marca, możecie się Państwo zapoznać, dzięki poniżej zaproponowanym materiałom. Życzymy owocnego szkolenia.

Pozdrawiamy!

Jan Kuciński i Małgorzata Przybyła-Pecka

https://swierszczyk.pl/polecane-artykuly/szkola-dla-rodzicow/jak-madrze-chwalic-dzieci

https://agarogala.pl/w-swiecie-dzieci/jak-chwalic-prace-plastyczne-dzieci/  - filmik jak chwalić dzieci